पण व्यवहारात जोपर्यंत १ जानेवारी हा नविन वर्षाचा प्रारंभ मानला जातो तोपर्यंत आणि त्यामुळे हा हिंदु नववर्षाचा म्हणावे लागेल. वस्तुत: निसर्गचक्राप्रमाणे सुर्याचा मेषेतला प्रवेश, वसंत संपात हेच वास्तविक नववर्ष मोजण्यास प्रारंभ करायचा दिवस. त्यामुळ गुढी पाडवा हा अगदी शास्त्रशुध्द नैसर्गिक दिवस.
अगदी जगभर हिच नैसर्गिक पध्दत नववर्षारंभासाठी होती. कारण पुर्वी म्हणजे १६ व्या किंवा १७ व्या शतकापर्यंत चैत्र गुढीपाडव्याच्याच सुमारास येणारा १ एप्रिल हाच नविन वर्षारंभ युरोपचाही होता. नंतर एका राजाने तो बदलुन १ जाने वारी केला.पण या बदलानंतर सुध्दा जुन्या पध्दतीने १ एप्रिल हा नववर्षदीन म्हणून साजरा करणाऱ्या युरोपिअन लोकांना व त्यानिमित्ताने एकमेकांना भेटवस्तु देणाऱ्या लोकांना "एप्रिल फुल" म्हणजे १ एप्रिल ला नववर्ष साजरा करणारे मुर्ख म्हणवले जाऊ लागेल.
आजही एकमेकांना १ एप्रिल ला मुर्ख बनवण्याचा उपक्रम गमतीचा भाग म्हणून साजरा होतो. मात्र १ एप्रिल अजून तरी नविन आर्थिक वर्ष म्हणून आहेच.
हा तिथी , दिनांक , वेगवेगळी पंचांगे, वेगवेगळ्या कालगणना यांचा घोळ कधीही संपेल असे वाटत नाही. टिळक पंचांगवाले गुढी पाडवा कधी साजरा करत आहेत हा अजुन एक घोळ. बहुतेक येत्या १५ दिवसात कधीतरी त्यांचा गुढी पाडवा साजरा होईल. कारण टिळक अयनांश आणि चित्रापक्षाचे अयनांश यात चार अंशांचा फरक आहे.
व्यवहारातले १ जानेवारी ते ३१ डिसेंबर हे कालमापन आता बदलले जाईल असे वाटत नाही. तस बदल, तशीच काही मोठी, विश्वव्यापी घटना घडली तरच संभवतो.
© चंद्रशेखर साने
No comments:
Post a Comment